Η θρησκεία ως πηγή ηθικής

“Αυτό που κάνεις είναι ανήθικο! Το λέει ξεκάθαρα το ιερό μας βιβλίο!!! Λιθοβολήστε τον!!!!”

Όπως έχουμε δει και στο παρελθόν, η πηγή της ηθικής είναι ένα από τα πιο παλιά φιλοσοφικά ερωτήματα. Το ότι δεν μπορεί να δωθεί μια οριστική απάντηση στο ερώτημα αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να εξετάσουμε και να δεχθούμε ή να απορρίψουμε πιθανές απαντήσεις. Πράγματι, αν έχουμε μπροστά μας μια κλειδωμένη πόρτα και δεν έχουμε ιδέα που είναι το κλειδί της, δεν χρειάζεται να την ανοίξουμε για να βεβαιωθούμε ότι το κλειδί δεν είναι πχ το παπούτσι μας – αρκεί να δοκιμάσουμε και να δούμε αν ταιριάζει. Σήμερα θα εξετάσουμε το πως αξιολογείται η θρησκεία ως πηγή ηθικής. Θα προσπαθήσω να μην αναφερθώ σε συγκεκριμένες θρησκείες, για να καλύψω το θέμα για κάθε πιθανή θρησκεία που υπάρχει ή μπορεί να υπάρξει.

Ας δούμε το ακόλουθο πείραμα σκέψης. Έχουμε τον άνθρωπο Χ, ο οποίος μόλις έχει γεννηθεί. Δεν ανήκει σε κάποια θρησκεία ακόμα, γιατί φυσικά δεν μπορεί να καταλάβει καν την ομιλία των γύρω του. Παρόλα αυτά, έχει την ικανότητα πράξεων. Κάθε πράξη που δεν είναι ηθικά ουδέτερη, είναι είτε καλή είτε κακή. Ασφαλώς οι πράξεις του μωρού δεν είναι ποινικά κολάσιμες γιατί είναι ακόμα ένα μωρό, ένα μωρό όμως μπορεί να είναι καλό μωρό (αν είναι ήσυχο και δεν κάνει την ζωή των γονέων δύσκολη) ή κακό μωρό (αν ζηλεύει ένα άλλο μωρό και του πετάει πράγματα ή πάει να το βλάψει). Εμείς ως ενήλικες θα δικαιολογήσουμε την πράξη ως “μωρό είναι, δεν καταλαβαίνει”, αυτή η αιτιολόγηση όμως σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνει τις *συνέπειες* της πράξης του, όχι πως δεν νιώθει την ανάγκη να κάνει καλό σε κάποιον ή κακό σε κάποιον. Δεν παραθέτω κάποιο άσκοπο link, αλλά όλοι έχουμε δει μικρά παιδιά να κρατούν προστατευτικά το μικρό τους αδελφάκι ή, στον αντίποδα, να χτυπάνε κάποιο μικρότερο παιδί από κακία. Επομένως η ηθική προυπάρχει της θρησκείας άρα δεν μπορεί η θρησκεία να είναι η πηγή της ηθικής.

Στο συμπέρασμα αυτό φτάνουμε και με έναν συλλογισμό ακόμα. Έστω ότι ο άνθρωπος Χ μεγαλώνει και φτάνει σε μια ηλικία στην οποία μπορεί να κατανοήσει την θρησκεία. Οι γονείς του, ασφαλώς, του διδάσκουν τα δικά τους θρησκευτικά πιστεύω που ανήκουν στην θρησκεία Α. Η θρησκεία Α εξαρτάται από τυχαίους παράγοντες, όπως το που γεννήθηκε ο Χ και ποιοί ήταν οι γονείς του. Επομένως το να θεωρήσει ο Χ ως πηγή ηθικής την θρησκεία Α είναι ανάλογο του να διαλέξει την πηγή ηθικής του στην τύχη. Βάση ορισμού όμως, Ηθική είναι ο κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται αρχικά με το παρακάτω ερώτημα: ποιες ανθρώπινες πράξεις είναι αποδεκτές και ορθές και ποιες ανάρμοστες και λανθασμένες. Η λέξη κλειδί εδώ είναι “φιλοσοφία” – οργανωμένη σκέψη, όχι τυχαία επιλογή. Το Τάδε είναι σωστό για τον Τάδε λόγο, και όχι επειδή “διάλεξα στην τύχη να το θεωρώ σωστό”. Βλέπουμε λοιπόν για άλλη μια φορά πως η θρησκεία δεν μπορεί να αποτελεί πηγή ηθικής.

Αν και τα περισσότερα μέλη των θρησκειών δέχονται τους προηγούμενους άρτιους συλλογισμούς, υπάρχουν κάποιοι που στηρίζονται στις προσωπικές μεταφυσικές τους πεποιθήσεις πιο πολύ από ότι στην ικανότητα σκέψης τους. “Μα η δική μας θρησκεία δεν είναι σαν τις άλλες! Είναι σωστή επειδή το είπε ο Θεός, άρα δεν χρειάζεται την έγκριση της ανθρώπινης σκέψης!!!”. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι πρόκειται για κυκλικό επιχείρημα “ο Θεός είναι πάντα σωστός γιατί το λέει η θρησκεία μας – η θρησκεία μας είναι η σωστή γιατί το λέει ο Θεός που είναι πάντα σωστός.” Αυτού του τύπου τα επιχειρήματα μπορούν να φτιαχτούν για οτιδήποτε. “Ο Γιάννης, που έχει πάντα δίκιο, λέει ότι αυτό το blog γράφει πάντα την αλήθεια – Το blog που γράφει πάντα την αλήθεια λέει ότι ο Γιάννης έχει δίκιο”. Πρόκειται για λογικό σφάλμα που οδηγεί πάντα σε λάθος συλλογισμούς.

Άλλωστε, ακόμα και αν η μεταφυσικότητα μπορούσε να τεκμηριωθεί, ακόμα και αν οι ουρανοί άνοιγαν στα δύο αυτή τη στιγμή και ένα υπερφυσικό ον υλοποιούταν μπροστά μας, απτό και παρατηρήσιμο από όλους μας, με υπερφυσικές δυνάμεις που δεν θα άφηναν καμμία αμφιβολία ότι πρόκειται για τον πραγματικό δημιουργό του σύμπαντος, και μας έλεγε “Θέλω να ζείτε με αυτούς τους κανόνες!”, και πάλι οι κανόνες αυτοί δεν θα άνηκαν στα πλαίσια της ηθικής. Όπως δεν είναι ηθικός ο υπολογιστής στον οποίο γράφω αυτή τη στιγμή αυτές τις γραμμές γιατί δεν έχει άλλη επιλογή εκτός από το να ακολουθεί τις εντολές μου, έτσι δεν σε κάνει ηθικό το να κάνεις μια πράξη επειδή είσαι υποχρεωμένος να την κάνεις . Είναι φιλειρηνικός ο φυλακισμένος δολοφόνος που έχει σταματήσει την βία γιατί τώρα είναι στην φυλακή; Όχι, γιατί παρόλο που θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν καβγά στη φυλακή, θα ήταν χαζό και ανόητο, γιατί δεν θα είχε κανένα όφελος. Είναι τεμπέλης ο 50άρης απολυμένος που δεν βρίσκει δουλειά πουθενά; Όχι, γιατί παρόλο που θα μπορούσε να πάει να δουλέψει δωρεάν κάπου, θα ήταν χαζό και ανόητο γιατί δεν θα είχε κανένα όφελος. Είναι ηθικός ο άνθρωπος που θέλει να σου κάψει το σπίτι γιατί σε ζηλεύει, αλλά ο μόνος λόγος που δεν το κάνει είναι επειδή πιστεύει πως μετά θα καίγεται σε μια λίμνη φωτιάς μέχρι το τέλος του χρόνου; Όχι, παρόλο που έχει την επιλογή, το να θυσιάσει την αιώνια ζωή της ψυχής του για ένα μικρό κακό σε εσένα θα ήταν χαζό και ανόητο. Φιλειρηνικός είναι ο άνθρωπος που θα τον βρίσεις άσχημα, και αυτός θα απαντήσει “Καλύτερα να φύγω και να μιλήσουμε μια άλλη φορά, ήρεμα”, γιατί παρόλο που θα μπορούσε να τσακωθεί μαζί σου χωρίς άσχημες συνέπειες, επέλεξε να μην το κάνει. Τεμπέλης είναι ο άνθρωπος που ζει από τα λεφτά των γονιών του, και όταν ο πατέρας του του λέει πως του βρήκε δουλειά αυτός δεν πατάει ποτέ, γιατί παρόλο που θα μπορούσε να εργαστεί τίμια χωρίς άσχημες συνέπειες, επέλεξε να μην τον κάνει. Ηθικός είναι ο άνθρωπος που όταν σου πέσει το πορτοφόλι, το σηκώνει και στο επιστρέφει, γιατί παρόλο που θα μπορούσε να το κρατήσει χωρίς άσχημες συνέπειες επιλέγει να μην το κάνει.

Το ότι η θρησκεία δεν είναι πηγή ηθικής δεν σημαίνει φυσικά ότι όλοι οι θρησκευόμενοι άνθρωποι είναι ανήθικοι. Σημαίνει ότι είμαστε ικανοί για καλές ή κακές πράξεις ανεξάρτητα από τη θρησκεία μας. Είναι διαφορετικό να ακολουθείς μια θρησκεία *επειδή* την εξέτασες και την βρήκες ηθική, και διαφορετικό το να θεωρείς κάτι ηθικό *επειδή* στο είπε η θρησκεία.

Junk speech.

Πριν κάποιο καιρό, άρχισα να επισκέπτομαι μια εξαιρετική διατροφολόγο φίλη μου σε μια προσπάθεια να φτιάξω την διατροφή μου. Το πρώτο πράγμα για το οποίο μιλήσαμε ήταν το junk food και το τι το διαχωρίζει από το κανονικό, υγιεινό φαγητό. Η συνοπτική εξήγηση είναι πως το junk food περιέχει πράγματα που δεν χρειαζόμαστε, όπως κακά λιπαρά, και του λείπουν πράγματα που μας ωφελούν, όπως οι βιταμίνες, οι πρωτεΐνες, και άλλα σημαντικά δομικά συστατικά. Βάση δε του τι φαγητού καταναλώνουμε, το αντίστοιχο σώμα χτίζουμε – κάποιος ο οποίος καταναλώνει καθημερινά μόνο τηγανητές πατάτες, ακόμα και αν είναι εντάξει θερμιδικά δεν θα φτιάξει ποτέ το γραμμωμένο μυώδες σώμα κάποιου που καλύπτει τις ανάγκες του σε πρωτεΐνη, ΟΣΗ γυμναστική και αν κάνει.

Η ίδια αναλογία ισχύει και για τον λόγο. Ο λόγος, είτε γραπτός είτε προφορικός, είναι κάτι το οποίο καταναλώνεται από το ανθρώπινο πνεύμα. Αντίστοιχα, μπορεί να περιέχει στοιχεία τα οποία μας ωφελούν, ή στοιχεία ζημιογόνα και ανωφελή. Πράγματι, κάποιος μπορεί να περάσει όλη του τη ζωή διαβάζοντας και παρόλα αυτά το πνεύμα του να είναι “ασθενές, αγύμναστο και πλαδαρό” γιατί οι λόγοι που καταναλώνει υστερούν σε ποιότητα, και το πνεύμα του στερείται τα υλικά που το κτίζουν. Αυτός ο “κακός λόγος” είναι μάστιγα στην εποχή μας. Εγώ αποκαλώ το φαινόμενο Junk Speech, κατά το Junk Food.

Ο “καλός λόγος” μπορεί να έχει πολλές μορφές:

• μπορεί να είναι ενημερωτικός, ενημερώνοντας μας για κάτι που δεν γνωρίζαμε.
• μπορεί να είναι φιλοσοφικός, εκθέτοντας μας έναν προβληματισμό που μας βάζει να σκεφτούμε διάφορες πιθανότητες.
• μπορεί να είναι λογικός, παρουσιάζοντας ένα λογικό επιχείρημα.
• μπορεί να είναι λογοτεχνικός, είτε σε πεζή είτε σε έμμετρη μορφή, γράφοντας κάτι όμορφο.

Στο αντίποδα, κάθε μία από αυτές τις μορφές έχει και την αντίθετη της, που συνιστά Junk Speech, όπως:

• η παραπληροφόρηση και η μονόπλευρη ενημέρωση, που υπάρχει όταν δεν στηρίζεις την ενημέρωση σου σε πηγές ή όταν δεν παρουσιάζεις αντικειμενικά τις πηγές σου.
• η αδιαλλακτικότητα που υπάρχει όταν επιμένεις εκ των προτέρων ότι οποιοσδήποτε άλλος είναι αδύνατον να έχει σωστή άποψη. (Διευκρίνηση: είναι λογικό όταν παίρνεις μια θέση, να την παίρνεις επειδή πιστεύεις ότι είναι η σωστή. Δεν διαφωνεί κανείς εδώ. Φυσικά. θα στηρίξεις την άποψη σου. Διαφέρει όμως το “εγώ έχω δίκιο, να γιατί, όποιος διαφωνεί με αυτό να το εξηγήσει” από το “είναι αυτό που λέω εγώ, όποιος διαφωνήσει δεν ξέρει τι του γίνεται, τέλος συζήτησης, period.”)
• η πλάνη, που υπάρχει όταν καταφεύγει κανείς σε λογικά σφάλματα που ξεγελούν τον απαίδευτο αναγνώστη.
• ο παραλογισμός, το να προσπαθεί κανείς να πείσει για λόγους που αντιβαίνουν στην λογική. Το συναίσθημα θολώνει την ορθή κρίση (για αυτό άλλωστε και είναι γνωστές οι “τρέλες” που κάνουν οι ερωτευμένοι) για αυτό συχνά άνθρωποι που δεν έχουν λογικά επιχειρήματα καταφεύγουν σε αυτό προκειμένου να ξεγελάσουν το κοινό τους.
• τα επιχειρήματα που δεν στηρίζονται πουθενά και οι εσφαλμένοι λογικοί συνειρμοί.
• ο κακότεχνος λόγος, που περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις λόγου που έχει τόσο σημαντικά προβλήματα που δύσκολα γίνεται αντιληπτός, και τις περιπτώσεις λόγου που κοσμείται από “κακολογικά” στοιχεία, όπως χυδαίες εκφράσεις.

Για να δώσουμε ένα παράδειγμα Junk Speech, θα ήθελα να εξετάσουμε ένα κείμενο που διάβασα πρόσφατα. Το αρχικό κείμενο έχει μέγεθος 382 λέξεις. Θα βγάλουμε ό,τι δεν χρειάζεται και ό,τι ανήκει στον κακό λόγο, για να δούμε πόσο είναι το μη ωφέλιμο βάρος του κειμένου. Θα ξεκινήσουμε με τις βρισιές.

ΒΓΗΚΑΝΕ ΟΙ “ΠΙΣΩΓΛΕΝΤΗΣΕΣ” ΚΑΙ ΟΙ “ΑΔΕΡΦΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ” ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΩΤΟ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΣΛΑΝΗ. ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΡΕΠΟΡΤΑΖ “ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΑ” ΤΣΙΡΑΚΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ…

Παρακολουθούμε τις τελευταίες ώρες πογκρόμ τελειωμένων αδερφών του δημοσιογραφικού σιναφιού να κάνουν λόγο για καταδίκες και κανιβαλισμούς για την φώτο του Ασλάνη που δημοσίευσαν εφημερίδες και τηλεόραση. Για το διαδίκτυο δεν τους παίρνει να μιλήσουν γιατί ακόμα δεν έχουν αναγνωρίσει(ακριβώς), δεν έχουν αναγνωρίσει την εργασία όσων απασχολούνται εκεί ή βοηθούν το έργο του.

Κάτι υποτακτικοί, κάτι κολαούζοι, κάτι οπισθόβουλοι και πισωγλέντηδες θα μιλήσουν για δεοντολογία. Οι μισοί από αυτούς που αναθεματίζουν, παίρνουν χαρτζιλίκι από ΔΕΚΟ και Δημόσιο, οι άλλοι είναι συνταξιούχοι τζαμπατζήδες και όσοι απομένουν κυκλοφορούν με χάπια για το σάκχαρο και την πίεση και τη νύχτα παίρνουν κόκα για να αντέξουν στα κωλόμπαρα των ιδιαιτεροτήτων τους.

Έπρεπε να πάρουν την άδεια τους τα διεθνή τηλεοπτικά συνεργεία για να τραβήξουν βίντεο τον δημόσιο απαγχονισμό από τους Αμερικανούς του Σαντάμ Χουσειν, την εκτέλεση Τσαουσέσκου-LIVE, τις φώτο της νεκρής Μονρόε και του Μάικλ Τζάκσον, την διαμελισμένη χήρα του Πολάνσκι που ήταν έγκυος και την έκανε 200 κομμάτια ο σίριαλ κίλερ Μάνσον, τον θάνατο διάσημου σχεδιαστή με τα τεκνά γύρω του και τόσα άλλα που δεν θυμόμαστε.

Για το θέμα θα επανέλθουμε διεξοδικά και θα κατονομάσουμε έναν έναν και μία μία αυτές τις ύαινες που λυμαίνονται αριστερό και δεξιό δημόσιο χρήμα. Που δεν βρήκαν να πουν ούτε μια κουβέντα εδώ και 4 χρόνια για τους 3.000 νεκρούς που αυτοκτόνησαν εξαιτίας δοσίλογων κατοχικών κυβερνήσεων.

Βγήκαν τώρα τα τσιράκια από το μαγκανοπήγαδο της ανυπαρξίας τους να κάνουν κριτική. Το ρεπορτάζ είναι ρεπορτάζ, έλεγε ένας μεγάλος της ελληνικής δημοσιογραφίας. Ο μακαρίτης Αλέκος Φιλιππόπουλος. Αλλά αν ρωτήσεις αυτά τα παρτάλια ποιος ήταν ο Φιλιππόπουλος ,πιθανόν να απαντήσουν ότι ήταν αστροναύτης.

Σε όλα αυτα τα ρετάλια της παραενημέρωσης, παραδημοσιογραφίας και παρα-κράτησης ούρων, ρωτάμε: Αν φωτορεπόρτερ έβρισκε νεκρό στο δρόμο ή στο Μαξίμου ή στη Κηφισιά τον πρωθυπουργό(ζωή να χει ο άνθρωπος)θα πρεπε να συνεχίσει τον δρόμο του χωρίς να τραβήξει φωτογραφία; Ή θα έπρεπε πρώτα να πάρει κάποιος την άδεια σας; Μήπως πρέπει να κάνετε κι ένα εμετικό άρθρο για τους χιλιάδες νεκρούς στη Συρία που τους κουβαλάνε με το σεντόνι και να καταφερθείτε εναντίον ανταποκριτών του CNN που εαν σας άκουγαν δεν θα σταματούσαν ούτε για να σας φτύσουν;

Άντε στο διάολο μεσημεριάτικα βολεμένοι αλητάμπουρες…

Αφαιρούμε τις προσβολές που είναι σημειωμένες με κόκκινο, και απομένουν 321 λέξεις. Το 15% δηλαδή είναι προσβολές. Να σημειωθεί ότι απομακρύνθηκαν μόνο οι βαριές προσβολές. Με όσο το δυνατόν λιγότερες επεμβάσεις προκειμένου να βγαίνει νόημα, ας το εξετάσουμε παράγραφο προς παράγραφο.

Παρακολουθούμε τις τελευταίες ώρες πογκρόμ του δημοσιογραφικού σιναφιού να κάνουν λόγο για καταδίκες και κανιβαλισμούς για την φώτο του Ασλάνη που δημοσίευσαν εφημερίδες και τηλεόραση.

Δεκτών

Για το διαδίκτυο δεν τους παίρνει να μιλήσουν γιατί ακόμα δεν έχουν αναγνωρίσει(ακριβώς), δεν έχουν αναγνωρίσει την εργασία όσων απασχολούνται εκεί ή βοηθούν το έργο του.

Δεν έχει κάποια βάση ο συλλογισμός – είναι πιθανόν να κριτικάρουν και το διαδίκτυο και να μην το έχει πληροφορηθεί ο συντάκτης, ή να αναγνωρίζουν ότι στο διαδίκτυο υπάρχει ελεύθερη διακίνηση των ειδήσεων καθώς ο χρήστης μπαίνει με δική του ευθύνη σε όποια σελίδα.

Κάποιοι θα μιλήσουν για δεοντολογία. Οι μισοί από αυτούς που αναθεματίζουν, παίρνουν χαρτζιλίκι από ΔΕΚΟ και Δημόσιο, οι άλλοι είναι συνταξιούχοι τζαμπατζήδες και όσοι απομένουν κυκλοφορούν με χάπια για το σάκχαρο και την πίεση.

Ξεκάθαρη έλλειψη διαλλακτικότητας.

Έπρεπε να πάρουν την άδεια τους τα διεθνή τηλεοπτικά συνεργεία για να τραβήξουν βίντεο τον δημόσιο απαγχονισμό από τους Αμερικανούς του Σαντάμ Χουσειν, την εκτέλεση Τσαουσέσκου-LIVE, τις φώτο της νεκρής Μονρόε και του Μάικλ Τζάκσον, την διαμελισμένη χήρα του Πολάνσκι που ήταν έγκυος και την έκανε 200 κομμάτια ο σίριαλ κίλερ Μάνσον, τον θάνατο διάσημου σχεδιαστή με τα τεκνά γύρω του και τόσα άλλα που δεν θυμόμαστε.

Το επιχείρημα είναι “Το κάνουν τα διεθνή μέσα χωρίς να ζητούν την άδεια σας, άρα γιατί να την ζητήσουν τα εγχώρια μέσα;”. Ο συλλογισμός είναι εσφαλμένος. Το ότι κάτι γίνεται από δημοφιλέστερους και μεγαλύτερους φορείς δεν σημαίνει ότι καλώς γίνεται. Αν κάποιοι διάσημοι και πλούσιοι bloggers έκαναν ναρκωτικά, δεν θα ήταν επιχείρημα για να κάνω και εγώ – τουλάχιστον όχι επιχείρημα που θα έπειθε τον δικαστή να με αφήσει ελεύθερο. Αναγνωρίζω βέβαια το δικαίωμα να θέσει έναν προβληματισμό σχετικά με τα δικαιώματα της ελευθερίας τύπου, αλλά το κάνει καλύτερο πιο κάτω οπότε ούτε αυτή η παράγραφος θα γίνει δεκτή.

Για το θέμα θα επανέλθουμε διεξοδικά και θα τους κατονομάσουμε έναν έναν.

Δεκτών

Που δεν βρήκαν να πουν ούτε μια κουβέντα εδώ και 4 χρόνια για τους 3.000 νεκρούς που αυτοκτόνησαν εξαιτίας δοσίλογων κατοχικών κυβερνήσεων.

Αυτό θα σήμαινε ότι ο δημοσιογράφος έκανε έρευνα για όλους τους συναδέλφους που σχολίασαν αρνητικά την φωτογραφία και βρήκε πως όλοι αγνοούσαν το θέμα αυτών των θανάτων – ένας ισχυρισμός ο οποίος δύσκολα στέκει χωρίς κάποιο τεκμήριο ή πηγή για την έρευνα αυτή.

Βγήκαν τώρα κάποιοι από το μαγκανοπήγαδο της ανυπαρξίας τους να κάνουν κριτική.

Αν και οι σαρκαστικές μου ικανότητες συναγωνίζονται τον Dr. Sheldon Cooper, θα υποθέσω ότι η ανυπαρξία δεν χρησιμοποιείται κυριολεκτικά, και θα απαντήσω πως δεν χρειάζεται κάποιος να έχει δημόσια υπόσταση για να κάνει την κριτική του. Ο αναγνώστης, ο θεατής, ο απλός πολίτης είναι αρκετή ιδιότητα για να κάνει κάποιος τις ενστάσεις του σε μια δημοκρατική κοινωνία. Το επιχείρημα δεν στέκει.

Το ρεπορτάζ είναι ρεπορτάζ, έλεγε ένας μεγάλος της ελληνικής δημοσιογραφίας. Ο μακαρίτης Αλέκος Φιλιππόπουλος. Αλλά αν τους ρωτήσεις ποιος ήταν ο Φιλιππόπουλος ,πιθανόν να απαντήσουν ότι ήταν αστροναύτης.

Το “Το Α είναι Α” είναι ένας άχρηστος συλλογισμός, καθώς δεν γίνεται κάποιος να διαφωνήσει μαζί του. Δύσκολα φαντάζομαι κάποιον να ισχυρίζεται ότι το ρεπορτάζ δεν είναι ρεπορτάζ αλλά είναι, για παράδειγμα, είδος καμηλοπάρδαλης. Η μη γνώση του έργου του κου Φιλιππόπουλου δεν μειώνει την αξία κανενός οπότε είναι άσκοπη η αναφορά του.

Σε όλους αυτούς, ρωτάμε: Αν φωτορεπόρτερ έβρισκε νεκρό στο δρόμο ή στο Μαξίμου ή στη Κηφισιά τον πρωθυπουργό(ζωή να χει ο άνθρωπος)θα πρεπε να συνεχίσει τον δρόμο του χωρίς να τραβήξει φωτογραφία; Ή θα έπρεπε πρώτα να πάρει κάποιος την άδεια σας; Μήπως πρέπει να κάνετε κι ένα εμετικό άρθρο για τους χιλιάδες νεκρούς στη Συρία που τους κουβαλάνε με το σεντόνι και να καταφερθείτε εναντίον ανταποκριτών του CNN που εαν σας άκουγαν δεν θα σταματούσαν ούτε για να σας φτύσουν;

Εδώ βρίσκουμε ένα προβληματισμό που μοιάζει πολύ με το παραπάνω επιχείρημα, αλλά φυσικά είναι δικαίωμα του δημοσιογράφου να θέσει τον προβληματισμό τουλάχιστον μια φορά. Επιλέγουμε να κρατήσουμε αυτή την μορφή του.

Τελειώνοντας την διαδικασία μας, απομένει το εξής:

ΒΓΗΚΑΝΕ ΚΑΠΟΙΟΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΩΤΟ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΣΛΑΝΗ.

Παρακολουθούμε τις τελευταίες ώρες πογκρόμ του δημοσιογραφικού σιναφιού να κάνουν λόγο για καταδίκες και κανιβαλισμούς για την φώτο του Ασλάνη που δημοσίευσαν εφημερίδες και τηλεόραση. .

Για το θέμα θα επανέλθουμε διεξοδικά και θα τους κατονομάσουμε έναν έναν.

Σε όλους αυτούς, ρωτάμε: Αν φωτορεπόρτερ έβρισκε νεκρό στο δρόμο ή στο Μαξίμου ή στη Κηφισιά τον πρωθυπουργό(ζωή να χει ο άνθρωπος)θα πρεπε να συνεχίσει τον δρόμο του χωρίς να τραβήξει φωτογραφία; Ή θα έπρεπε πρώτα να πάρει κάποιος την άδεια σας; Μήπως πρέπει να κάνετε κι ένα εμετικό άρθρο για τους χιλιάδες νεκρούς στη Συρία που τους κουβαλάνε με το σεντόνι και να καταφερθείτε εναντίον ανταποκριτών του CNN που εαν σας άκουγαν δεν θα σταματούσαν ούτε για να σας φτύσουν;

Μας έχουν απομείνει μόλις 130 λέξεις, σχεδόν το 34% του αρχικού κειμένου. Το ποσοστό ωφέλιμου λόγου σε αυτό το κείμενο είναι κοντά στο ποσοστό τροφής που *δεν* είναι λίπος και συντηρητικά σε ένα Big Mac στα Mac Donalds – με το Big Mac να είναι λίγο καλύτερο. Η διαδικασία αποδόμησης που κάναμε τώρα είναι μια διαδικασία που “αφαιρεί τα λίπη”, αλλά χωρίς αυτήν ο αναγνώστης απορροφάει το στυλ του λόγου που χρησιμοποιείται, τον μιμείται, οι ιδέες του αρχίζουν να έχουν αυτό ως δομικό συστατικό, και αν καταναλώνει τέτοιες μορφές λόγου καθημερινά τότε το πνεύμα του γίνεται τόσο νωχελικό και άρρωστο όσο το σώμα κάποιου που τρέφεται αποκλειστικά με Mac Donalds. Και δυστυχώς, όπως το σώμα εθίζεται στο junk food, έτσι και το πνεύμα εθίζεται και στο junk speech και όσο πιο πολύ εκτίθεται σε αυτό, τόσο παραπάνω αποζητάει.

 

Όταν το πνεύμα δεν τρέφεται σωστά.